Kształt serca „walentynkowego” jest częstym sformułowaniem stosowanym w radiologii weterynaryjnej do opisu sylwetki serca z lokalnym powiększeniem na poziomie podstawy serca u kocich pacjentów. Uważa się, że obraz ten jest związany z powiększeniem lewego lub obu przedsionków.
U kotów wykonując badanie radiograficzne klatki piersiowej, zarówno w projekcji bocznej jak i horyzontalnej serce przyjmuje kształt owalny. W momencie, kiedy powiększeniu ulega lewy przedsionek, na zdjęciu RTG wykonanym w projekcji grzbietowo-brzusznej lub brzuszno-grzbietowej serce wyglądem zaczyna przypominać właśnie takie jak najczęściej widzimy na walentynkowych kartkach i upominkach (ryc. 1).
Co zatem u kotów może powodować powiększenie lewego przedsionka?
Lista jest dosyć długa, ale na pierwszy plan na pewno wysuwa się znana wszystkim kardiomiopatia przerostowa (HCM).
Kardiomiopatia przerostowa to choroba serca kotów, której przyczyna nie jest do końca poznana, jednak liczne badania wskazują, że w przypadku takich ras jak maine coon, kot perski, ragdoll, kot norweski leśny, koty brytyjskie krótkowłose, dużą rolę odgrywają czynniki genetyczne. Choroba dziedziczy się jako cecha autosomalna dominująca, a sam mechanizm dziedziczenia jest podobny jak u ludzi. Choroba ujawnia się najczęściej u kotów w średnim wieku (około 6 roku). Kardiomiopatia przerostowa może dotyczyć zarówno mięśnia prawej, jak i lewej komory, częściej jednak obserwujemy przerost lewej komory serca. Mięsień lewej komory grubieje i staje się mniej elastyczny, co utrudnia jego rozciąganie. Powoduje to utrudniony napływ krwi z lewego przedsionka, wzrost ciśnienia napełniania i w konsekwencji istotne zwiększenie ciśnienia końcoworozkurczowego w komorze lewej oraz w lewym przedsionku. Długotrwałe zwiększenie ciśnienia końcoworozkurczowego i zmniejszona pojemność lewej komory prowadzą właśnie do znacznego powiększenia lewego przedsionka.
Zmiana budowy lewej komory dodatkowo może się przyczyniać do powstania niedomykalności zastawki mitralnej, co dodatkowo zwiększa ciśnienie w lewym przedsionku, przyspiesza jego powiększanie się i często prowadzi do pojawienia się obrzęk płuc.
W istotnie powiększonym lewym przedsionku mogą powstawać zakrzepy, których fragmenty po trafieniu do krwiobiegu powodują objawy choroby zatorowo-zakrzepowej, a ryzyko powstania zakrzepów jest zależne od stopnia powiększenia lewego przedsionka.
Na koniec warto jeszcze wymienić inne choroby serca które mogą również powodować powiększenie lewego przedsionka:
– Endokardioza zastawki mitralnej
– Dysplazja zastawki mitralnej
– Inne formy kardiomiopatii (rozstrzeniowa, restrykcyjna itp.)
– Wady wrodzone serca (przetrwały przewód tętniczy, ubytek w przegrodzie międzykomorowej lub międzyprzedsionkowej).
Źródło:
Associations between 'valentine’ heart shape, atrial enlargement and cardiomyopathy in cats. J Feline Med Surg. 2015 Jun;17(6):447-52.
Autor:
dr n. wet. Adrian Janiszewski
Link do materiału wideo: linki video
Film 1 – Projekcja przymostkowa prawa w osi krótkiej – istotne powiększenie lewego przedsionka
Film 2 – Projekcja przymostkowa lewa w osi długiej – istotne powiększenie lewego przedsionka