Artefakty w badaniach USG u zwierząt – jak je rozpoznać i uniknąć błędnej diagnozy?

Obrazowanie ultrasonograficzne w weterynarii jest podstawą nowoczesnej diagnostyki małych i dużych zwierząt. Umożliwia bezinwazyjną ocenę stanu zdrowia w czasie rzeczywistym. Dzięki swojej wszechstronności badania USG stały się nieodzownym elementem codziennej praktyki weterynaryjnej, a ich znaczenie rośnie wraz z rozwojem technologii, która zapewnia weterynarzom coraz większe możliwości. Mimo mnóstwa zalet stosowania USG w diagnostyce interpretacja obrazów uzyskiwanych tą metodą może być utrudniona przez występowanie artefaktów. Przyjrzyjmy się bliżej temu zjawisku, z którym spotka się każdy praktyk wykorzystujący USG w codziennej pracy.
 
Ultrasonografia weterynaryjna wykorzystuje fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości, które urządzenie zmienia na obraz wyświetlany na monitorze. Dzięki temu daje lekarzowi wgląd w struktury wewnętrzne organizmu, co umożliwia ocenę wielkości, kształtu i struktury badanych obszarów. Tę metodę powszechnie wykorzystuje się w diagnostyce narządów jamy brzusznej, układu rozrodczego, serca oraz tkanek miękkich. Jednak, jak każdy rodzaj badań, USG ma również pewne wady i ograniczenia, które należy uwzględniać podczas badania – należą do nich artefakty, które mogą mylić niedoświadczonych praktyków.
 
Diagnostyka obrazowa w weterynarii – podstawa skutecznego leczenia
Diagnostyka obrazowa to jeden z najczęstszych sposobów diagnostyki we współczesnej weterynarii. Stosuje się go do oceny stanu zdrowia zwierząt towarzyszących, hodowlanych oraz egzotycznych na całym świecie. Umożliwia szybkie i precyzyjne rozpoznanie chorób i patologicznych zmian u zwierząt, dzięki czemu możliwe jest niezwłoczne wdrożenie odpowiedniego leczenia i skuteczniejsza pomoc. Co bardzo istotne, diagnostyka obrazowa pozwala na nieinwazyjne zajrzenie w głąb organizmu pacjenta, umożliwiając ocenę tkanek i narządów wewnętrznych bez wywoływania stresu i dyskomfortu u zwierząt. W diagnostyce obrazowej stosuje się takie metody jak ultrasonografia (USG), radiografia (RTG), tomografia komputerowa (CT) czy rezonans magnetyczny (MRI).
 
Choć technologia obrazowania w diagnostyce weterynaryjnej wciąż jest rozwijana i udoskonalana, podczas przeprowadzania badania mogą pojawić się niedoskonałości wynikające z różnych czynników. Należą do nich ograniczenia techniczne sprzętu, nieprawidłowe ustawienie aparatury, niewłaściwe pozycjonowanie zwierzęcia do badania, indywidualne cechy anatomiczne pacjenta, trudne warunki przeprowadzania badania (np. w terenie) lub artefakty widoczne na uzyskanym obrazie tkanek wewnętrznych. Dlatego bardzo ważna dla lekarzy weterynarii jest umiejętność identyfikacji oraz analizy błędów, które mogą pojawić się podczas badania. Dzięki temu mogą uniknąć mylnej diagnozy, ocenić stan zdrowia pacjenta mimo niedoskonałego obrazu oraz wdrożyć skuteczne leczenie. Przyjrzyjmy się bliżej artefaktom na USG – zjawisku, z którym zetknie się każdy praktykujący lekarz weterynarii.
 
Co to są artefakty w USG weterynaryjnym?
Artefakty w USG weterynaryjnym to zniekształcenia obrazu, które nie istnieją w rzeczywistości, tj. nie odzwierciedlają rzeczywistej anatomii lub patologii badanego narządu. Ich pojawienie się na ekranie wynika z interakcji wiązki ultradźwiękowej z tkankami, ograniczeń technicznych aparatury lub błędów wykonania badania. Choć z jednej strony mogą utrudniać prawidłową interpretację obrazu i prowadzić do błędnych diagnoz, z drugiej – często dostarczają cennych informacji diagnostycznych, o ile są prawidłowo rozpoznane i zinterpretowane. A ponieważ aparaty USG są podatne na wytwarzanie artefaktów, a praca ze zwierzętami wprowadza dodatkowe utrudnienia, dla lekarzy weterynarii umiejętność odróżniania artefaktów od rzeczywistych zmian jest wyjątkowo istotna.
 
Najczęstsze artefakty w badaniach USG weterynaryjnych
– Artefakt cienia akustycznego – mamy z nim do czynienia, gdy ultradźwięki napotykają struktury nieprzepuszczalne (np. kamienie moczowe, kości, kamienie, masy kałowe). Jest widoczny jako czarna smuga pod przeszkodą. Uniemożliwia ocenę głębszych tkanek. Warto wiedzieć, że może być wytwarzany celowo do identyfikacji kamieni lub ciał obcych.
– Artefakt rewerberacji / wielokrotnych odbić – charakteryzuje się powtarzającymi się liniami lub punktami na obrazie. Powstaje w wyniku odbicia fal od gazów znajdujących się np. w jelitach lub w płucach. W tym typie artefaktów wyróżnia się dwa podtypy: artefakt ogona komety, czyli krótkie linie za drobnymi pęcherzykami gazu oraz artefakt bambusa – zdublowane linie w płucach.
– Artefakt lustrzany – występuje przy gładkich, krzywoliniowych strukturach (np. przepona). Tworzy nieprawdziwe obrazy struktur po drugiej stronie odbijającej powierzchni, przez co może prowadzić do błędów w interpretacji obrazu.
– Artefakty listków bocznych i siatkowych – wiązki wtórne widoczne na obrazie obok wiązki pierwotnej. Mogą mylnie imitować osady w pęcherzu moczowym lub pęcherzyku żółciowym, prowadząc do błędnej interpretacji.
– Artefakt wzmocnienia akustycznego – to przeciwność cienia akustycznego. Polega na nadmiernym wzmocnieniu sygnału za strukturami wypełnionymi płynem (np. torbiele) ułatwiającymi przejście ultradźwięków, co może maskować zmiany patologiczne.
– Artefakt krawędziowy – powstaje w rezultacie załamania fal na granicy struktur o różnej impedancji akustycznej (np. duże naczynia krwionośne). Tworzy cienie wzdłuż krawędzi, utrudniając ocenę sąsiednich tkanek.
– Artefakt dzwonienia (ring down) – występuje przy małych pęcherzykach gazu obecnych w płynie, generując na ekranie pionowe linie. Pomocny w wykrywaniu wolnego gazu w jamie otrzewnej.
 
Jak uniknąć błędów w badaniu USG u zwierząt?
Podstawowym sposobem na uniknięcie błędów jest przestrzeganie procedur. Należy poinformować właściciela zwierzęcia o właściwym przygotowaniu: zwierzę powinno być na czczo (8–12 godzin bez posiłku), niekiedy może zachodzić potrzeba podania leków przeciwko wzdęciom lub dopilnowania, by zwierzę miało pełny pęcherz (co najmniej trzy godziny przed badaniem nie powinno oddawać moczu). Do badania USG należy zgolić sierść, użyć żelu ultrasonograficznego oraz odpowiednio unieruchomić zwierzę, by uzyskać odpowiednio stabilny i wyraźny obraz, który zminimalizuje ewentualne błędy w badaniu USG zwierząt.
 
Równie istotna jest znajomość technik i technologii, w tym prawidłowa obsługa aparatu USG – właściwe dobranie częstotliwości sondy do badanej struktury oraz optymalne ustawienie parametrów (głębokość, kontrast, wzmocnienie sygnału). Sprzęt powinien być regularnie kalibrowany i serwisowany, co zmniejsza ryzyko błędów. Warto również korzystać z nowoczesnych urządzeń, oferujących obraz wysokiej jakości oraz funkcje dodatkowe. Weterynarz powinien zwracać uwagę na artefakty, które mogą być mylące i prowadzić do błędnych diagnoz. Najlepszym sposobem, by uniknąć błędów na etapie badania i interpretacji wyników, są regularne szkolenia pogłębiające wiedzę praktyczną i teoretyczną.
 

Przenośne USG weterynaryjne M9VET
 
Diagnostyka ultrasonograficzna Mindray dla weterynarii
Aparaty USG Mindray dla klinik weterynaryjnych to urządzenia stacjonarne oraz przenośne. W każdym rodzaju do wyboru klienta pozostaje wiele modeli o różnych funkcjonalnościach, od DP-50 Vet czy Vetus 5, po rozwiązania dla specjalistów jak M9VET i Vetus 9. Dzięki temu właściciele klinik lub lecznic mogą dopasować urządzenie do potrzeb i profilu własnej działalności. Dzięki nowoczesnym dedykowanym weterynarii rozwiązaniom ultrasonografy Mindray Animal Care, których dystrybutorem w Polsce jest Medinco Weterynaria, stanowią duże wsparcie w codziennej pracy lekarzy weterynarii zarówno w gabinecie, jak i w terenie. Wśród opcji dostępnych w urządzeniach USG Mindray znajdziemy m.in. takie funkcje, jak:
 
– Doppler Tkankowy TDI,
– Obrazowanie harmoniczne,
– iBeam – obrazowanie wielokierunkowe,
– iTouch – automatyczna optymalizacja obrazów,
– Regulowany ekran antyodblaskowy od 13,3” do 23,8”
– Do 5 aktywnych portów sond 
– Obliczenia naczyniowe i kardiologiczne i biometria płodów
– HR Flow – obrazowanie mikroprzepływów,
– Elastografia uciskowa i shear wave
Dzięki tak zaawansowanym możliwościom diagnostycznym praca lekarzy weterynarii może być prostsza i dokładniejsza co przekłada się na komfort wykonywanych czynności oraz wizerunek kliniki. Sprawdź naszą ofertę i skontaktuj się z nami, aby poznać szczegóły.
 
Weterynaryjne USG Mindray – jak uzyskać precyzyjny obraz?
Urządzenia USG Mindray dają duże możliwości, dlatego warto je wykorzystywać dla jak najwyższej jakości przeprowadzanych badań. Podczas ustawiania urządzenia należy zwrócić uwagę na kilka szczegółów. Ustawienia wstępne umożliwiają podział zwierząt ze względu na masę i wielkość ciała, automatycznie dobierając parametry skanowania, a wsparcie w badaniu niestandardowych gatunków eliminuje konieczność ręcznej kalibracji urządzenia, gdy na badania trafia nietypowy gatunek (np. gryzonie).
 
Zaawansowane algorytmy obrazowania pomogą w poprawie jakości obrazu: iClear automatycznie poprawi rozdzielczość kontrastu i definicję granic tkanek, przy okazji redukując artefakty, iTouch sprawia, że jedno dotknięcie ekranu optymalizuje wzmocnienie i jednolitość obrazu, a platforma ZST+ (w niektórych modelach, np. Vetus 80) przetwarza dane kanałowe, dzięki czemu obraz jest zdecydowanie bardziej płynny. Warto pamiętać także o optymalizacji technicznej – istotny jest m.in. wybór częstotliwości przetworników. Bliższe poznanie możliwości sprzętu USG Mindray pozwala na lepsze wykorzystanie wszystkich funkcji do przeprowadzania dokładniejszych badań.
 
FAQ – często zadawane pytania
 
1. Jak przygotować zwierzę do USG?
Podstawą jest poinstruowanie właściciela zwierzęcia o tym, że pacjent musi być na czczo (8–12 godzin bez jedzenia), a w niektórych przypadkach zwierzę musi mieć pełny pęcherz (3 godziny bez oddawania moczu) lub muszą zostać podane leki przeciwwzdęciowe. Warto także zaznaczyć, że zwierzę będzie musiało mieć wygoloną sierść, jednak tę czynność wykonuje się w gabinecie. W niektórych przypadkach konieczne jest podanie leków uspokajających przed badaniem.
 
2. Weterynaryjne aparaty USG – stacjonarne czy przenośne?
Wszystko zależy od potrzeb i profilu działalności konkretnej lecznicy. Aparaty stacjonarne oferują optymalną ergonomię pracy oraz wiele zaawansowanych funkcji dodatkowych, które stanowią coraz doskonalsze narzędzie diagnostyczne. Z kolei przenośne aparaty USG są znakomitym rozwiązaniem dla specjalistów pracujących w wielu lecznicach.
 
3. Które artefakty można wykorzystać do diagnozy?
Artefakt wzmocnienia akustycznego może pomóc odnaleźć torbiele, artefakt cienia akustycznego pomaga w odnalezieniu kamieni nerkowych i żółciowych, artefakt dzwonienia może umożliwić znalezienie wolnego gazu w jamie otrzewnej, a artefakt ogon komety bywa pomocny w lokalizacji ciała obcego, kryształów cholesterolu oraz zwapnień tkanek miękkich.